PTSD یا اختلال استرس پس از سانحه، اختلالی روانی است که فرد پس از مشاهده یا تجربه مستقیم رویدادی آسیبزا که خارج از تحمل اوست ایجاد میشود.
اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD تنها اختلالی است که شامل حال تمام افراد نمیشود. در واقع تنها کسانی ممکن است به این اختلال دچار شوند که در معرض یک حادثه جدی قرار بگیرند که از تحمل فرد خارج باشد. هم کودکان و هم بزرگسالانی که در برابر سوانح شدیدی چون جنگ یا تجاوز و... قرار گرفته باشند و از نظر روانی آمادگی داشته باشند از ابتلا به این اختلال و پیامدهای آن در امان نیستند. در این مقاله با تعریف، علائم و نشانههای تشخیصی و همچنین حقایق بیشتر مربوط به این اختلال آشنا شوید.
اختلال استرس پس از سانحه یا آسیب ((Post-Traumatic Stress Disorde نشانگان یا سندرمی است که پس از مشاهده، تجربه مستقیم یا شنیدن یک عامل استرسزا و آسیبزای شدید مانند تجاوز جنسی، جنگ، تصادف رانندگی، زلزله، آتش سوزی و دیگر عواملی که میتواند به مرگ واقعی یا تهدید به مرگ یا وقوع یک سانحه جدی منجر شود، بروز پیدا میکند.
البته الزاما همه کسانی که فشارهای روانی شدید را تجربه میکنند، گرفتار این نوع اختلال نمیشوند. در واقع ترس و فشار روانی که پس از برخورد با این رویدادها در فرد پدید میآید باید بیش از اندازه بوده به نحوی که فرد توانایی کنترل شرایط را از دست بدهد. زنان با نرخ شیوع ۱ در ۱۰ و مردان با نرخ شیوع ۱ در ۲۵ در طول زندگی خود به این اختلال مبتلا میشوند که این آمارها بیانگر نرخ بیشتر شیوع در زنان میباشد. زنان احتمالا این اختلال را بیشتر به دلیل تجاوز یا سوءاستفاده های جنسی در کودکی و بزرگسالی خود تجربه خواهند کرد.
PTSD در کودکان: برخی معتقدند که واکنش تند کودکان در مقابل حوادث بهنجار محسوب میشود و پس از مدتی از بین میرود. در عین حال برخی دیگر معتقدند که کودکان نیز به اختلال استرس پس از سانحه دچار میشوند ولی محرکهای آنها متفاوت است. مثلا ممکن است تماشای یک فیلم بد در کودکان موجب ایجاد این اختلال شود.
PTSD همراه با دیگر اختلالات: گاهی PTSD همراه با دیگر اختلالات روانی است. این نوع اختلال بسیار شایعتر از نوع ساده آن است. این نوع PTSD معمولا با حداقل یک اختلال روانپزشکی مهم دیگر مانند افسردگی، اعتیاد به الکل یا مواد مخدر، هراس، و سایر اختلالات اضطرابی همراه است. تحقیقات نشان میدهند که درمان دو اختلال به طور هم زمان دست آورد نتایج بهتری را در پی خواهد داشت. این امر به ویژه برای موارد همراهی اختلال استرس پس از سانحه و اعتیاد به الکل و مواد مخدر، بیشتر صدق میکند.
تشخیص این اختلال که از نظر بالینی پریشانی قابل ملاحظهای به وجود میآورد برای کسانی مقرر میشود که در معرض رویداد آسیب زایی قرار گرفتهاند که در آن:
این رویدادها آسیبزا حداقل به مدت یک ماه به یک یا چند در طریق زیر دوباره تجربه میشود:
حداقل برای مدت یک ماه فرد از محرکهای مرتبط با رویداد آسیب زا اجتناب میکنند و کرختی پاسخدهی کلی در او جود دارد که با حداقل سه مورد زیر نشان داده میشود:
حداقل به مدت یک ماه نشانههای مداوم افزایش انگیختگی وجود دارد که با حداقل دو مورد زیر نشان داده میشود:
در درمانPTSD هم دارودرمانی و هم روان درمانی در مورد این اختلال مورد استفاده قرار گرفتهاند و میگیرند. اما ظاهرا روان درمانی اثربخشتر بوده است:
دارودرمانی: دارو درمانی میتواند به بهبود این اختلال کمک کند اما باعث درمان کامل این اختلال روانی نمیشود. داروهای ضدافسردگی SSRI در بهبود آن اثرگذار هستند.
روان درمانی: رواندرمانی اختلال استرس پس از سانحه به روشهای گوناگونی انجام میشود که بستگی به رویکرد روانشناس دارد. یکی از بهترین روشها برای درمان، روش درمان شناختی-رفتاری یا CBT است. درمان PTSD ممکن است ماه ها به طول بیانجامد. بهبود فرد به این بستگی دارد که تا چه اندازه با روانشناس همکاری کند. یکی دیگر از روشهای درمانی، حساسیتزدایی با حرکات چشم و پردازش دوباره یا EMDR است. EMDR تکنیکی است که از حرکتهای چشم برای کمک به مغز به منظور پردازش تداعیها و منطقیسازی رویدادهای تروماتیک بهره میگیرد. این روش درمانی نیز یکی از روشهایی است که در درمان این اختلال بسیار اثرگذار بوده است.
حقایق، باورهای غلط و برچسبها در مورد اختلال استرس پس از سانحه باعث میشوند تا مبتلایان به آن به دلیل ترس از برچسبهایی که از سوی جامعه میخورند، به دنبال درمان نباشند و تصور کنند تنها راه مقابله با PTSD این است که از نظر روانی قوی باشند. مهم است که ما بتوانیم اطلاعات درست و غلط را خصوصا در مورد اختلالات روانی تشخیص دهیم و تلاش کنیم تا سواد سلامت روان خود را افزایش دهیم.
گروه روانشناسی ستاره
یکی از مسائل جنسی بسیار شایع در میان جوانان ، خودارضایی است . نیاز جنسی از اصلی ترین نیازهای هر فرد است که اگر به روش صحیح ازدواج برآورده نشود فرد به راههای مختلفی از جمله خودارضایی رو می آورد . به گزارش ایران ناز خودارضایی عملی است که به لحاظ دینی نکوهش فراوان شده است، با این حال افسانهها و خرافات فراوانی دربارهٔ آن وجود دارد. بسیاری از این افسانهها پشتوانه علمی ندارند و صرفاً موجب احساس اضطراب و ایجاد احساس گناه در افراد میشود
خودارضایی مثل هر کارکرد جسمانیروانی دیگری، ممکن است تبدیل به یک فعالیت آسیبزا شود. در این زمینه میتوان به «خودارضایی وسواسی» اشاره کرد که در آن فرد به انجام خودارضایی احساس اجبار میکند.
در این مطلب ابتدا افسانههای رایجی که دربارهٔ خودارضایی وجود دارد را واکاوی میکنیم و سپس خودارضایی وسواسی را به عنوان یکی از اختلالهای مربوط بررسی میکنیم و در نهایت به راهکارهایی برای فائقآمدن بر آن اشاره میکنیم.
افسانهٔ شمارهٔ یک: خودارضایی بینایی را ضعیف میکند
مطالعات نشان میدهند که خودارضایی پدیدهٔ بسیار رایجی است.نتایج پژوهشها نشان میدهند که ۶۷ الی ۹۴درصد از مردان و بین ۴۳ تا ۸۵درصد از زنان حداقل یکبار در طول زندگیشان اقدام به خودارضایی کردهاند. در ایران تعداد این پژوهشها بنا به دلایل مختلفی کمتر است یا در دسترس نیستند، ولی مطالعهای که در سال ۱۳۹۰ انجام شده است و در مجله علوم رفتاری و اجتماعی چاپ شده، نشان میدهد ۹۲درصد از مردان و ۶۲درصد از زنان ایرانی حداقل یکبار در طول زندگیشان اقدام به خودارضایی کردهاند، بنابراین احتمالاً بینایی تعداد کثیری از افراد جامعه باید از بین رفته باشد یا مشکل داشته باشد.
ولی علم پزشکی تاکنون هیچ نتیجهٔ مستقیمی دربارهٔ ارتباط خودارضایی با مشکلات پزشکی و ضعف بینایی به دست نیاورده است. تنها مطالعات پزشکی که در آن به ارتباط خودارضایی با مشکلات جسمانی اشاره شده است، مربوط به خودارضایی وسواسی است.
افسانهٔ شماره دو: خودارضایی اختلال روانی ایجاد میکند
تنها مشکل روانشناختی مربوط به خودارضایی، «احساس گناه» است. عوامل متعددی موجب میشود که فرد بعد از خودارضایی دچار احساس گناه شود، از جمله اینکه اگر فرد «خودارضایی» را امری غیرطبیعی و ناپسند و زشت در نظر بگیرد، یا پیامدهای وحشتناک برای آن متصور شود، یا حتی اگر همین افسانههایی که در اینجا ذکر میشود را از پیامدهای خودارضایی در نظر بگیرد، احساس گناه در او افزایش پیدا میکند.
افسانهٔ شماره سه: خودارضایی باعث تضعیف قوای جسمانی، کمخونی و لاغری میشود
بله، خودارضایی مانند هر عمل دیگری که بخشی از انرژی جسمانی بدن را تحلیل میبرد، موجب خستگی یا شاید بیحالی شود و بخشی از انرژی جسمانی بدن را مصرف میکند.
ولی خستگی، بیحالی و تحلیل انرژی بعد از خودارضایی، با استراحت و تغذیه مناسب دوباره تامین میشود و این تحلیل انرژی دائمی نیست. همچنین خودارضایی در مردان، ارتباطی به بدکارکردی اسپرمها ندارد.
خودارضایی وسواسی چیست؟
خودارضایی وسواسگونه، به شرایطی اشاره دارد که در آن فرد برای انجام خودارضایی احساس اجبار میکند. این شرایط ممکن است با دیدن فیلمها یا عکسهایی با محتوای جنسی همراه باشد یا نباشد.
این وسواس ممکن است با دیگر اختلالهای رایج روانشناختی همچون افسردگی، اضطراب و رفتارهای وسواسی و ناتوانی در رابطه عاطفی همراه باشد.
نشانههای خودارضایی وسواسی چیست؟
اگر چنین نشانههای در عمل به خودارضایی وجود داشته باشد، میتوان آن را خودارضایی وسواسی در نظر گرفت:
اگر خودارضایی فرد آنقدر زیاد باشد که روابط اجتماعی، عاطفی، بین فردی و کاری او را مختل کند.
اگر خودارضایی آن قدر شدید باشد که بعد از هر ارگاسم، احساس تنهایی در فرد ایجاد شود.
اگر بعد از خودارضایی، رضایت جنسی کسب نشود.
اگر فرد روزانه بین ۵ تا ۱۵بار خودارضایی کند.
اگر فرد نمیتواند وسوسهٔ تحریک اندامهای جنسیاش را کنترل کند.
اگر فرد تنها زمانی دست از خودارضایی میکشد که آسیبدیده یا خسته و فرسوده شود یا احساس فشار اجتماعی شدیدی را تجربه کند.
چگونه با خودارضایی وسواسی کنار بیاییم؟
حالا که این اختلال را شناختید راهحلهایش را هم با هم مرور میکنیم:
۱. بپذیرید که مشکل دارید
از دلایل مهم خودارضایی، نداشتن رابطه عاطفی و جنسی طبیعی است. اگر شما به این دلیل خودارضایی میکنید، احتمالاً باید دلایل ناتوانی در برقراری رابطه عاطفی را پیدا کنید.
از طرف دیگر گاهی خودارضایی راهی برای فرار از واقعیتهای زندگی است. تغییر در زندگی نیاز به این دارد که شما اهداف مشخصی را دنبال کنید. همچنین «زمان خطرناک» را پیدا کنید. یعنی نشانههایی که موجب میشوند که شما در آن زمان دست به خودارضایی بزنید را پیدا کنید و در آن زمانها خود را مشغول به کار دیگری کنید.
۲. ابتکار به خرج دهید و عادتهایتان را بشکنید
مدتی خودارضایی نکنید و وارسی کنید که این رفتار چه قدر از زمان شما را به خود اختصاص میدهد، در حالی که میتوانید آن را به فعالیتهای اجتماعی و احساسهای بهتر بگذرانید. به عبارت دیگر، بهتر است به جای تاکید بر یک جنبه از زندگیتان، در اینجا زندگی جنسی، ابعاد لذتبخش دیگری نیز داشته باشید.
۳. ذرهذره کم کنید
اگر شما روزانه خودارضایی میکنید، اول تلاش کنید که، یک روز در هفته خودارضایی نکنید. مثلاً جمعهها خودارضایی نکنید. سپس تلاش کنید که هفتهای دو روز خودارضایی نکنید و در آن روزها به نیازهای جسمانی و روانی دیگرتان برسید.
۴. خودتان را مشغول نگه دارید
وقتی هیچکاری برای انجامدادن نداشته باشید، احتمال این که خودارضایی کنید زیاد میشود. خلاقیت به خرج دهید و خود را در موقعیتهایی قرار دهید که نمیتوانید خودارضایی کنید. بودن با دوستان، رفتن به کتابخانه یا کتابفروشی، رفتن به پیادهروی، رفتن به باشگاه ورزشی، رفتن به یک کافه یا رستوران، روشهایی هستند که شما را از خودارضایی دور میکنند. در واقع با این کار شما ذهنتان را تربیت میکنید که هر نشانهای را با خودارضایی همانند نکند.
۵. به فیلمها و عکسهای جنسی نگاه نکنید
یکی از دلایلی که افراد نمیتوانند رفتارهای وسواسی خودارضایی را کنترل کنند، پورنوگرافی یا دیدن فیلمهای جنسی است. خیلی مهم است که تحملتان را برای وسوسهٔ دیدن چنین فیلمهایی بالا ببرید.